Біз туралы Біздің төрешілер
 

АЛМАТЫ ТӨРЕЛІК СОТЫ

Біз туралы

Біздің Алматы төрелік соты Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес құрылды және жұмыс істейді және жалпы юрисдикциядағы соттармен салыстырғанда бірқатар айқын артықшылықтарға ие, оған мыналар кіреді:

Тәуелсіздік және объективтілік.  Төрелік талқылаудың нормалары дауласушы тараптарға моральдық қасиеттерді және сот шешіміндегі тәуелсіздікті ескере отырып, дауды қарайтын тұлғаларды өз бетінше таңдауға мүмкіндік беруімен қамтамасыз етіледі, бұл соттың беделін арттыратыны сөзсіз.

Істің тиімділігі. Дәстүрлі түрде мемлекеттік сот ісін жүргізу шешімге шағымдану мүмкіндігіне байланысты сот ісін жүргізу ұзақтығымен сипатталады, Торелік сотының шешімі түпкілікті болып табылады және тек іс жүргізу мәселелері бойынша ғана шағымдануға болады және басқа мерзім болмаса, дереу күшіне енеді және тәртібі шешімнің өзінде көрсетіледі. Төрелігінің Регламентіне сәйкес азаматтық істі қарауға ол өндіріске қабылданған сәттен бастап шешім шығарылғанға дейінгі мерзім бір айдан аспайды. Бірақ қазіргі тәжірибе, істерді қысқа мерзімде қарауға болатынын көрсетіп отыр.

Кәсібилік пен құзыреттілік.  Тореліктерді кәсібиліктің, біліктіліктің және бейтараплықтың жоғары деңгейімен ерекшеленеді, өйткені бұл қасиеттерге сәйкес келмеу сөзсіз дауларды шешу құралы ретінде белгілі бір торелікке сұраныстың болмауына әкеледі. Төрелік соттарда сот төрелігін жүзеге асыру сапасына қойылатын қатаң талаптар даулардың объективті және әділ қаралуына мүдделі тұлғалар арасында төреліктердің мінсіз беделін және төрешілерге сенімін сақтау қажеттілігінен туындайды.

Төрелік талқылау экономикасы.  Төрелік алым (баж) мемлекеттік бажға пропорционалды болса және бір ғана инстанция болса, дауды  төрелік сотта қарау жалпы юрисдикциядағы сотқа қарағанда «арзанырақ» болады.

Жайлылық.  Төрелік отырыс (оның бір бөлігі) тараптардың өтініші бойынша немесе төреліктің бастамасы бойынша, егер талапкер немесе жауапкер төрелік талқылаудан алшақ орналасқан болса, бейнеконференцбайланысты және өзге де бағдарламаларды, техникалық құралдарды пайдалана отырып өткізілуі мүмкін.

Прогрессивті персоналды бақылау - төрешілер өзгермейтін белгілерден және заңды иммунитеттен айырылады, төреші мәртебесі артықшылықтарға, демек, позиция төңірегінде дүрбелең туғызбайды.

Дауды бейбіт жолмен шешу мүмкіндігі. Төрелік талқылау бітімгершілік келісімге келу және сот шешімін ерікті түрде орындау мүмкіндігінің жоғары деңгейін болжайды.

Төрелік талқылаудың құпиялылығы. Төрелiктер мен төрелiктiң лауазымды адамдары iстi Төрелiкте қарауға немесе Төрелiкке материалдарды алуына байланысты тараптардың коммерциялық, банктiк, нотариаттық және өзге де құпиясын құрайтын мәлiметтердi жария етуге құқығы жоқ.

Төрелік шешімнің кепілдендірілген орындалуы. Төрелік шешімдер міндетті болып табылады, олар төрелік процеске қатысушылар үшін ғана емес, мемлекеттік органдар үшін де міндетті. Осылайша, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес орындауға кепілдік беру тұрғысынан төрелік шешім жалпы юрисдикциядағы соттың шешімінен ерекшеленбейді.

Дауды жеке төреші немесе алқалы түрде қарайды.

Дауды қарау нәтижелері бойынша төрелік тараптар орындауы міндетті шешім шығарады.

Қазақстанда төрелік шешімдерді орындауға заңнамалық шектеулер жоқ. Сонымен, «Төрелік туралы» Қазақстан Республикасының Заңының 55-бабына сәйкес, егер төрелік шешім белгіленген мерзімде ерікті түрде орындалмаса, онда ол мәжбүрлеп орындалуға жатады. Төрелiк шешiмдi мәжбүрлеп орындату төрелiктiң шешiмiн орындау кезiнде қолданылып жүрген атқарушылық iс жүргiзу ережелерi бойынша, Төрелiк сот шешiмiн мәжбүрлеп орындату үшiн құзыреттi сот берген атқару парағының негiзiнде жүзеге асырылады.

Алматы төрелік сотына кәмелетке толмағандардың, заңда белгіленген тәртіппен әрекетке қабілетсіз деп танылған адамдардың, төрелік келісімнің тараптары болып табылмайтын адамдардың мүдделерін қозғайтын дауларды, төрелік келісімді қамтамасыз ету туралы шарттар бойынша дауларды қоспағанда, табиғи монополиялар субъектілерінің, тауарлар мен қызметтер нарығында үстем жағдайды иеленетін субъектілердің қызметтер көрсету, жұмыстарды орындау, тауарлар өндіру, сондай-ақ банкроттық туралы істер бойынша, Сондай-ақ өмір мен денсаулыққа, жеке өмірге қол сұғылмаушылыққа, жеке және отбасылық құпияға және адамның атына құқыққа байланысты мүліктік емес жеке мүліктік емес қатынастардан басқа барлық дауларды қарауға құқылы.